LalĂ m-panorenena taminâny 29 aprily 1959
LalĂ m-panorenena taminâny 31 desambra 1975
Ny 11 febroary 1975, nisy namono ny Kolonely Richard Ratsimandrava izay vao nomenâny Jeneraly Gabriel Ramanantsoa fahefana feno hitondra ny tany sy fanjakana (Tsihavina eto fa ny Jeneraly Ramanantsoa moa dia nahazo fahefana feno ihany koa avy tany aminâny Filoha Tsiranana izay voatery niala tao aorianâny fitsapan-kevim-bahoaka taminâny 8 oktobra 1972.). Natsanga ary ny « Directoire militaire » ary ny 21 desambra 1975 dia nisy indray ny fitsapan-kevim-bahoaka mikasika ny fanovana ny LalĂ m-panorenana. Lany ny « eny ». Teo no manomboka ny Repoblika faha-II. Ny Capitaine de FrĂ©gate Didier Ignace Ratsiraka (izay minisitry ny Raharaham-bahiny tao aminâny governemanta Ramanantsoa) no lasa Filoham-pirenena. Ireto avy ny Andrim-panjakana taminâizany vanim-potoana izany : Filohanâny Repoblika, ny Filan-kevitra fara-tamponâny Tolom-piavotana (« Conseil SuprĂȘme de la RĂ©volution » na CSR), ny Antenimieram-pirenenam-bahoaka (« AssemblĂ©e Nationale Populaire » na ANP), ny Governementa, Ny Komity Miaramila ho anâny Fampandrosoana (« ComitĂ© Militaire pour le DĂ©veloppement » na CMD), ny Fitsarana avo momba ny LalĂ m-panorenana (« Haute Cour constitutionnelle » na HCC). Mbola fito taona ihany ny fotoam-piasananâny Filoha. Lasa Repoblika Demokratikanâi Madagasiraka ny Firenena Malagasy. Ny Antoko Revolisioneranâi Madagasikara na AREMA (« Avant-garde de la RĂ©volution Malgache ») sy ny Boky Mena (« Livre rouge » no nisolo anâny Pisodia. Avy taminâio Boky mena io no nandrafetana ny Satanâny Revolisiona sosialista (« Charte de la RĂ©volution socialiste ») izay nisary marxisma tokoa. Tsy nisy antoko mpanohitra fa natambatra tao amina vondrona roa (FNDR na « Front National pour la DĂ©fense de la RĂ©volution » sy CSR). MĂ zana ny sivana sy ny fanampenam-bava taminâizany fotoana izany satria najoro koa ny DGID (« Direction GĂ©nĂ©rale des Investigations et de la Documentation ») lasa DGIDIE (« Direction GĂ©nĂ©rale des Investigations et de la Documentation IntĂ©rieures et ExtĂ©rieures») taty aoriana.
âConventionâ na Fifanarahana taminâny 31 oktobra 1991 (tao aminâny HĂŽtel Panorama)
Alohanâny fidiranâny Malagasy ao aminâny Repoblika faha-III noho ny zava-nitranga nandritra ny taona 1990 sy 1991, izay nitondra taminâny fandrodanana ny Repoblika faha-II (Mandanâi Jeriko), dia nisy ny fepetra tetezamita ka ireto avy ny Andrim-panjakana taminâio fotoana io : Ny Filohanâny Repoblika dia ny Amiraly Didier Ignace Ratsiraka izay efa tsy nanana fahefana firy intsony; ny Fahefana avonâny Firenena (« Haute autoritĂ© de lâEtat » na HAE) izay ny Pr Zafy Albert (Minisitry ny Fahasalamana tao aminâny governemantanâny Jeneraly Ramanantsoa) no Filohany ; ny Governemanta tetezamita izay Guy Willy Razanamasy no nitarika ary ny HCC. Noravana ny CSR sy ny ANP. Raha mikasika ny HCC manokana dia navoaka ny Ordonnance n°92-018 taminâny 8 jolay 1992, mikasika ny fomba fanendrena ny mambra ao aminy sy ny fe-potoana hiasanâizy ireo. Fotoananâny HERY VELONA (« Forces Vives ») taminâio.
LalĂ m-panorenana taminâny 18 septambra 1992
Narafitra io ary dia niditra tao aminâny Repoblika faha-III ny firenena. Ny 25 novambra 1992 no natao ny fifidianana Filoham-pirenena ka resy ny Amiraly Ratsiraka ary lany ny Pr Albert Zafy izay nanao finihanana ny 27 marsa 1993. Nipoitra ny antoko UNDD (« Union Nationale pour la DĂ©fense de la DĂ©mocratie ») noforoninâny Profesora Zafy. Rava ny HAE sy ny CMD. Tafajanona ny ambiny, fa mbola tsy tafapetraka ny tena Fahefanâny Fitsarana (« Pouvoir judiciaire ») indrindra ilay « Haute Cour de Justice » (HCJ) izay afaka mitsara ny olona ambony dia ambony aminâny firenena. Na izany aza dia tratry ny « empĂȘchement » ny Filoha Zafy, ny 5 septambra 1996. Nisy ary ny fifidianana Filoham-pirenena mialohanâny fotoana (Ă©lections prĂ©sidentielles anticipĂ©es »), nokarakarainâi Norbert Lala Ratsirahonana, izay nanjary Filoham-pirenena sy Filohanâny Governemanta vonjimaika (« Chef dâEtat et Chef du gouvernement provisoire »). Natao taminâny 5 novambra io fifidianana io. Nisy fiodinana faharoa izy io ka lany indray ny Amiraly Ratsiraka na dia nanao izay afany ireo mpombanâny Profesora Zafy izay resiny, taminâny 29 desambra 1996.
LalĂ m-panorenana navaozina taminâny LalĂ na n°98-001 taminâny 8 aprily 1998
Lasa Andrim-panjakana feno ny HCC ary dia nanome vahana be dia be anâny Filoha Ratsiraka ity fanavaozina ity. Ireto indray ny andrim-panjakana taminâizany fotoana izany : Ny Filoham-pirenena sy ny Governementa, ny Antenimieram-pirenena sy ny Antenimieran-doholona (« SĂ©nat »), ny HCC. Efa nihena ho dimy taona ny fotoam-piasanâny Filohanâny Repoblika ka mahazo mirotsaka in-telo misesy. Rehefa lany filoha Andriamatoa Marc Ravalomanana dia io LalĂ m-panorenena taminâny 18 septambra 1992 navaozina taminâny 9 aprily 1998 io no mbola manan-kery hatraminâizao. Nipoitra ary nahazo tanjaka toa ny PSD sy ny AREMA teo aloha ny antoko TIM (Tiako i Madagasikara) izay natsanganâi Marc Ravalomanana. Mbola tsy manazava ny mikasika ny Faritany mizaka tena (« Provinces autonomes »). Mbola misy PDS (« Chefs de province provisoires ») foana anefa. Mbola tsy tafapetraka ny HCJ fa napetraka kosa ny Faritra (« RĂ©gions ») miisas 22, ny BIANCO (« Bureau IndĂ©pendant Anti-Corruption ») sy ny CSLCC (« Conseil SupĂ©rieur de Lutte contre la Corruption ») izay lasa CSI na « Conseil SupĂ©rieur pour lâIntĂ©gritĂ© ». Novana ho CIS (« Central Intelligence Service» izay teny anglisy mira aminâny C.I.A. amerikana), ny DGIDIE. Ny vola kosa niverina ho Ariary. Torakâizany koa ny anarana hoe « Repoblikanâi Madagasikara ».
Jeannot Ramambazafy
Journaliste
www.madagat.com Madagascar
.